Wsparcie żywieniowe w chorobie – Twoje pierwsze kroki

Zadajmy na wstępie jedno pytanie: Dlaczego wsparcie żywieniowe w chorobie jest tak ważne? I coraz więcej się o nim mówi? 

Gdy bliska osoba choruje, albo my sami jesteśmy chorzy, nasza uwaga skupia się najczęściej na lekach, zabiegach i wizytach u lekarza. Ale jest coś, co równie silnie wpływa na zdrowienie – odpowiednie odżywienie organizmu. I nie chodzi tu o zwykłe „żeby coś zjadł”. Chodzi o kompletną dietę, żeby organizm miał z czego się regenerować.

Choroba osłabia apetyt i zaburza trawienie

Infekcja, zabieg, nowotwór, udar – każda z tych sytuacji wywraca do góry nogami rytm dnia i funkcjonowanie ciała. Ponadto mocno zwiększa nasze zapotrzebowanie kaloryczne, bo jest ogromnym wysiłkiem dla chorego/pacjenta.

Często obserwujemy:

• brak apetytu,
• nudności,
• trudności z połykaniem,
• niechęć do jedzenia, zmieniony smak lub zapach potraw.

Nawet jeśli pacjent „coś je”, nie znaczy, że jego organizm przyswaja to, czego potrzebuje. Choroba bardzo często zaburza wchłanianie składników odżywczych, osłabia perystaltykę jelit i zmniejsza wydzielanie enzymów trawiennych.

W wypisach ze szpitala często też znajdziesz zalecenia żywieniowe.

---

Żywienie to leczenie – naprawdę!

Wyobraź sobie, że organizm to armia walcząca z chorobą. Potrzebuje energii, białka, witamin i mikroelementów, żeby mieć siłę bronić się, goić rany, odbudowywać tkanki. Bez tego leczenie nie przyniesie pełnych efektów.

Odpowiednie wsparcie żywieniowe:

• przyspiesza rekonwalescencję,
• zmniejsza ryzyko powikłań i zakażeń,
• wzmacnia układ odpornościowy,
• poprawia ogólne samopoczucie i chęć do życia.

Zdarza się, że już po kilku dniach od wprowadzenia specjalistycznej diety medycznej pacjent zyskuje więcej siły, poprawia się jego kontakt z otoczeniem, a nawet… humor.

---

W kolejnych częściach tego poradnika pokażę Ci, jak rozpoznać problemy żywieniowe, jak dobrać formę wsparcia, oraz co zrobić w pierwszych dniach choroby, żeby nie dopuścić do niedożywienia.

Jesteś gotowa/y? To ruszamy dalej krok po kroku

Czego dowiesz się w tym poradniku:

Kiedy warto rozważyć żywienie medyczne?

• Utrata apetytu
• Szybka utrata masy ciała
• Problemy z gryzieniem, przełykaniem, trawieniem
• Przewlekłe zmęczenie, osłabienie

Trudności żywieniowe w wybranych schorzeniach

Każda z tych grup może wymagać innego podejścia:

• Nowotwory – spadek apetytu, kacheksja, nudności, zmiana smaku
• Udary i choroby neurologiczne – problemy z przełykaniem (dysfagia)
• Demencja, Alzheimer – zapominanie o jedzeniu, problemy z rozpoznawaniem posiłków
• Choroby układu pokarmowego – np. zapalenie jelit, refluks, bóle brzucha po posiłkach
• Stany pooperacyjne i rekonwalescencja – zwiększone zapotrzebowanie na energię i białko

Jakie są rodzaje wsparcia żywieniowego?

• Doustne diety medyczne (ONS) – napoje odżywcze, proszki
• Żywienie przez zgłębnik (dojelitowe) – tylko na zalecenie lekarza
• Modyfikacja zwykłej diety – zagęszczanie, miksowanie, częstsze mniejsze porcje
• Wzbogacanie posiłków – jak „przemycać” kalorie i białko

Co warto zrobić w pierwszych dniach choroby?

• Obserwuj: czy pacjent je? ile? czy ma siłę jeść?
• Wprowadź: lekkostrawne, bogate w białko i kalorie posiłki
• Sprawdź: czy potrzebne jest dodatkowe wsparcie – np. preparaty Nutrego, Fresubin, Resource

Co znajdziesz w naszym sklepie Chory w domu 24?

• Krótka prezentacja działu Żywienie medyczne
• Kategorie: diety doustne, proszki, zgłębniki, akcesoria
• Wskazówki, jak dobrać preparat na start

Kiedy skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem?

• Gdy pacjent chudnie mimo prób karmienia
• Gdy nie ma siły jeść lub ma objawy nietolerancji
• Gdy planujesz żywienie przez sondę

Kiedy warto rozważyć żywienie medyczne?

W trakcie choroby organizm często zmaga się z dodatkowymi wyzwaniami, które mogą utrudniać przyjmowanie i przyswajanie niezbędnych składników odżywczych. W takich sytuacjach warto rozważyć wsparcie żywieniowe, zwłaszcza gdy pojawiają się następujące objawy:

Utrata apetytu

Brak łaknienia może prowadzić do niedostatecznego spożycia kalorii i składników odżywczych, co osłabia organizm i spowalnia proces leczenia. Przyczyną może być sama choroba, efekty uboczne leków czy stres związany z sytuacją zdrowotną. W takich przypadkach specjalistyczne preparaty odżywcze, dostępne w naszym sklepie, mogą pomóc uzupełnić niedobory i dostarczyć niezbędnej energii.

Szybka utrata masy ciała

Niezamierzona, gwałtowna utrata wagi jest sygnałem alarmowym. Może świadczyć o zwiększonym zapotrzebowaniu energetycznym organizmu w odpowiedzi na chorobę lub o problemach z przyswajaniem składników odżywczych. W takich sytuacjach konieczne jest wprowadzenie wysokoenergetycznych i wysokobiałkowych produktów, które wspomogą odbudowę masy ciała i sił witalnych.

Problemy z gryzieniem, przełykaniem, trawieniem

Trudności te mogą wynikać z różnych schorzeń, takich jak udar, choroby neurologiczne czy nowotwory. Utrudnione przyjmowanie pokarmów stałych prowadzi do niedożywienia. W takich przypadkach zalecane jest stosowanie diet płynnych lub półpłynnych, które są łatwiejsze do spożycia i lekkostrawne. W naszym asortymencie znajdują się specjalistyczne preparaty dostosowane do takich potrzeb – zobacz dział Żywienie medyczne.

Przewlekłe zmęczenie, osłabienie

Stałe uczucie zmęczenia i brak energii mogą być wynikiem niedoborów żywieniowych. Odpowiednie wsparcie dietetyczne, w tym suplementacja witamin i minerałów, jest kluczowe dla poprawy samopoczucia i wsparcia procesu leczenia.

W naszym sklepie Chory w Domu 24 oferujemy szeroki wybór produktów wspierających żywienie medyczne, które pomagają w dostarczeniu niezbędnych składników odżywczych w trudnych okresach choroby. Zachęcamy do konsultacji z nami. Pomożemy wskazać rekomendowany produkt dla stanu pacjenta.

Trudności żywieniowe w wybranych schorzeniach – dlaczego trzeba działać inaczej?

Nie każda choroba wygląda tak samo – i tak samo nie wygląda jej wpływ na sposób jedzenia. To trochę jak z butami – niby ten sam rozmiar, ale u każdego leżą inaczej. Dlatego żywienie chorego zawsze powinno być dopasowane do jego konkretnego stanu zdrowia, możliwości i ograniczeń.

U jednej osoby problemem będzie brak apetytu, u innej – duszność po trzech łyżkach zupy. Są pacjenci, którzy zapominają, że jedli. Są tacy, którzy mają ogromną wolę walki, ale organizm nie współpracuje. I są wreszcie sytuacje, w których to nie pacjent decyduje, tylko jego układ pokarmowy – z bólem, refluksem czy niedrożnością.

Mam nadzieję że rozumiesz dlaczego warto dostosowywać dietę do potrzeb pacjenta jego indywidualnych preferencji. Istnieją oczywiście ogólne zasady ale Szukając planu żywieniowego dla chorego warto abyś zajrzał/-a do poradników bardziej szczegółowych dotyczących konkretnego schorzenia. Znajdziesz tam niepokojące objawy wskazania i to czego jeść nie wolno.

Każda z tych grup jednostek chorobowych może wymagać innego podejścia:

• Nowotwory – spadek apetytu, kacheksja, nudności, zmiana smaku
• Udary i choroby neurologiczne – problemy z przełykaniem (dysfagia)
• Demencja, Alzheimer – zapominanie o jedzeniu, problemy z rozpoznawaniem posiłków
• Choroby układu pokarmowego – np. zapalenie jelit, refluks, bóle brzucha po posiłkach
• Stany pooperacyjne i rekonwalescencja – zwiększone zapotrzebowanie na energię i białko

Stosunkowo nowym tematem jest żywieniowe przygotowanie chorego do nadchodzącej operacji co nazywamy prehabilitacją.

Zapoznaj się z tym wątkiem jeżeli czeka Cię operacja.

Co warto zrobić w pierwszych dniach choroby?

Pierwsze dni to moment kluczowy – nie tylko dla diagnozy i leczenia, ale też dla profilaktyki niedożywienia. Nawet jeśli apetyt jeszcze „jest”, choroba może szybko go osłabić. Dlatego warto od razu włączyć uważną obserwację i delikatne działania wspierające.

Obserwuj: czy pacjent je? ile? czy ma siłę jeść?

Zapisuj, co zjadł, ile wypił, ile zostawił na talerzu. Czy jedzenie męczy go fizycznie? Czy sam siada do posiłku, czy potrzebuje pomocy? To nie kontrola – to troska, która daje wiedzę. Nawet jeśli to tylko kilka łyżek – to już coś.

Wprowadź: lekkostrawne, bogate w białko i kalorie posiłki

Nie chodzi o to, żeby „zjadł wszystko”, ale żeby każdy kęs miał wartość. Gotuj delikatnie, miksuj, dodawaj łyżeczkę oliwy czy jogurtu do zupy, zagęść posiłek (np. z pomocą Nutrego Adensin). Unikaj ciężkich dań, ale nie bój się kalorii – teraz są potrzebne.

Sprawdź czy potrzebne jest dodatkowe wsparcie – np. preparaty Nutrego, Fresubin, Nutridrink

Jeśli widzisz, że pacjent je za mało, ma słabszy dzień albo wyraźnie chudnie – sięgnij po gotowe preparaty doustne. Są łatwe do podania, dobrze zbilansowane i szybko wzmacniają organizm. To może być most do pełniejszego powrotu do jedzenia.

Jakie są rodzaje wsparcia żywieniowego?

Nie każdy pacjent w chorobie zje tradycyjny obiad. Ale organizm wciąż potrzebuje składników odżywczych, żeby się regenerować. Dlatego dla niektórych chorych wsparcie żywieniowe to nie dodatek – to jeden z filarów leczenia.

Wzbogacanie posiłków

Czasem pacjent coś zje – ale niech to „coś” będzie bombą wartości odżywczych! Można „przemycać” białko, tłuszcze i witaminy do zup, puree, kaszek. To pomaga bez zwiększania objętości posiłków.

Trudności z niską zawartością składników odżywczych w diecie szczególnie mają osoby szczupłe i niskiego wzrostu, bo zwyczajnie nie zjedzą dużo. Dlatego rekomenduje się uzupełnianie diety suplementami albo pełnowartościowymi drinkami. Podkreślam jednak, że wszystkie suplementy warto skonsultować z lekarzem, bowiem w Polsce przyjmujemy ich zdecydowanie za dużo i bez żadnej kontroli.

Jak tego dokonać?

Z pomocą przychodzi właśnie żywienie medyczne dodawane w odmierzonych porcjach do posiłków. Najlepiej przygotować Plan żywienia z dietetykiem. Wtedy możecie być pewni, że chory nie otrzyma za dużej porcji jedzenia i będzie bardzo niska szansa na reakcje uboczne (np. biegunki).

Musisz też wiedzieć, że żywienie medyczne z uwagi na wysoką koncentrację kalorii w niektórych produktach powinno być spożywane powoli. Na przykład jedną buteleczkę Nutrego Forte 330 ml dobrze jest pić przez 10 minut małymi łykami.

Co znajdziesz w naszym sklepie Chory w domu 24?

W odpowiedzi na potrzeby pacjentów i opiekunów, stworzyłyśmy w naszym sklepie przejrzysty dział „Żywienie medyczne”, gdzie znajdziesz wszystko, czego potrzebujesz do żywieniowego wsparcia chorego w domu.

Kategorie w dziale żywienia:

• Diety doustne (ONS) – napoje odżywcze gotowe do picia
• Proszki – do rozpuszczenia w wodzie, mleku lub dodania do potraw
• Żywienie przez zgłębnik (dojelitowe) – dla pacjentów karmionych sondą lub PEG
• Akcesoria – zgłębniki, worki, systemy podaży, pomocnicze sprzęty

Jak dobrać preparat na start?

W każdym produkcie znajdziesz jego skrócony i szczegółowy opis do czego jest przeznaczony. Rekomenduję rozważyć produkty, które spełnią jak najwięcej wymaganych dla Ciebie kryteriów.

Kiedy skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem?

Zdaniem specjalistów od żywienia klinicznego i przedłużonej opieki konsultacji wymaga każdy pacjent, który ma poniższe trudności, albo stan jego choroby nie ustępuje po tygodniu leczenia. Czasami nawet warto zapobiegać niedożywieniu, gdy chory jest tak mocno osłabiony, że nie ma apetytu i siły jeść. Wtedy pomocny może okazać się już jeden dodatkowy drink medyczny dziennie.

Stany bardziej alarmujące:

• Jeśli pacjent chudnie mimo prób karmienia,
• Jeśli nie ma siły jeść lub reaguje nietolerancją (np. wymiotami, biegunką, bólem brzucha),
• Jeśli planujesz żywienie przez sondę lub PEG – to wymaga dokładnej diagnostyki i zaleceń medycznych.
• Planujesz operację.

Na tym etapie możesz przygotować się organizacyjnie – my w Chory w domu 24 mamy wszystko, co będzie potrzebne: od diety po akcesoria.

Jesteśmy po to, żeby pomóc Ci przejść przez ten trudny czas – bez chaosu, bez szukania niepewnych środków.