Opatrunek na owrzodzenia podudzi — skuteczne leczenie i pielęgnacja podudzia

Kluczowe informacje:

Owrzodzenia podudzi najczęściej wynikają z niewydolności żylnej.

Odpowiedni opatrunek na owrzodzenia podudzi powinien być dobrany indywidualnie do stanu rany.

Kontrola wysięku i stan zapalny są kluczowe w leczeniu owrzodzeń.

Specjalistyczne opatrunki i preparaty na owrzodzenia wspomagają proces gojenia.

Czym są owrzodzenia podudzi i jakie są ich przyczyny?

Owrzodzenia podudzi (inaczej owrzodzenia goleni) to przewlekłe, trudno gojące się rany sięgające od kolana do kostki. Zazwyczaj są bolesne, towarzyszy im stan zapalny i wysięk. Najczęściej dotyczą mężczyzn i kobiet powyżej 60. roku życia i wymagają interdyscyplinarnego leczenia 

Przyczyny owrzodzeń podudzi

Owrzodzenia podudzi to przewlekłe, bolesne rany sięgające skóry właściwej.

Główne przyczyny to:

• przewlekła niewydolność żylna (75 %),
• niedokrwienie tętnicze (5–10 %),
• mieszaną etiologię (10–15 %),
• neuropatia cukrzycowa (5 %) oraz rzadkie choroby.

Mechanizm opiera się na przewlekłym zastoju, obrzęku, niedotlenieniu i zapaleniu, co prowadzi do uszkodzenia skóry i mikrourazów, których skóra nie ma siły się zregenerować.

Jak rozpoznać owrzodzenie żylne?

Owrzodzenia żylne podudzi to najczęstszy rodzaj owrzodzeń nóg, szczególnie u osób z przewlekłą niewydolnością żylną. Charakterystyczne są rany o nieregularnym kształcie i głębokości, zlokalizowane najczęściej w okolicy kostki. Często towarzyszy im zaczerwienienie skóry, ból i obrzęk, a także widoczne żylaki. Warto zwrócić uwagę na to, czy skóra jest sucha, cienka lub podatna na mikrourazy — to mogą być wczesne objawy, które świadczą o słabym dopływie tlenu i składników odżywczych.

Jak powstają rany przewlekłe na podudziu?

Najczęstszą przyczyną owrzodzenia jest uszkodzenie zastawek żylnych i zaburzenie ciśnienia w żyłach, co prowadzi do przewlekłej niewydolności żylnej. W rezultacie dochodzi do przewlekłego zastoju krwi, niedostatecznego dopływu tlenu i składników odżywczych, a w konsekwencji do zapalenia skóry. Rany przewlekłe mogą także pojawić się w przypadku cukrzycy (tzw. stopy cukrzycowej) lub przy długotrwałym ucisku (odleżyny). Nie można zapominać o ogólnym stanie zdrowia pacjenta, bo to on w dużej mierze decyduje o zdolności do gojenia się rany.

Jakie są metody leczenia owrzodzeń podudzi?

Podstawą leczenia tego typu ran jest odciążenie kończyny, poprawa krążenia oraz dobór odpowiednich opatrunków. Kluczowa jest kompresjoterapia, czyli stosowanie bandaży lub specjalnych systemów uciskowych (np. bandaż z pastą cynkową Varicex lub system Rosidal). Leczenie owrzodzeń często wspomaga się także poprzez stosowanie opatrunków specjalistycznych, takich jak opatrunek hydrokoloidowy czy opatrunek żelujący. W przypadku zakażeń konieczne może być zastosowanie opatrunku przeciwbakteryjnego.

Jaki opatrunek na owrzodzenia wybrać?

Wybór opatrunku powinien uwzględniać stan rany, ilość wysięku i ryzyko zakażenia. Do ran o dużym wysięku polecamy opatrunek chłonny, np. wysokochłonny Convamax. W przypadku ran zakażonych sprawdzi się opatrunek przeciwbakteryjny, który zapobiega rozwojowi drobnoustrojów. Dla ran płytkich i z małym wysiękiem dobrym rozwiązaniem będzie przezroczysty opatrunek hydrokoloidowy. Jeśli rana wymaga nawilżenia, można zastosować opatrunek żelujący.

Oferta naszego sklepu:

Opatrunki hydrożelowe — nawilżanie i oczyszczanie

Opatrunki hydrożelowe są przeznaczone do ran suchych, z martwicą, wymagających nawilżenia oraz do lekkich oparzeń. Działają chłodząco, uśmierzają ból, a jednocześnie wspierają delikatne oczyszczanie rany.

Przykłady z naszej oferty:

• Aqua-gel w różnych rozmiarach (np. 6 x 12 cm, 10 x 10 cm, owalne), idealny do ran powierzchownych i oparzeń.
• Purilon Gel — żel hydrożelowy do oczyszczania tkanek martwiczych.
• Intrasite Gel — do oczyszczania łożyska rany i utrzymania wilgotności.

Opatrunki hydrokoloidowe — wilgotne środowisko gojenia

Idealne do ran o małym lub średnim wysięku, takich jak owrzodzenia podudzi, odleżyny czy przewlekłe rany. Hydrokoloidy tworzą wilgotne środowisko sprzyjające szybkiemu gojeniu i ograniczają ból przy zmianie opatrunku.

Przykłady z oferty:

• Comfeel Plus (różne rozmiary i kształty, także specjalne np. na piętę, kość krzyżową).
• Granuflex — na owrzodzenia i odleżyny.
• SUPRASORB H — jałowe hydrokoloidy do ochrony przed bakteriami.

Opatrunki piankowe — wysoka chłonność i ochrona

Dla ran z umiarkowanym i dużym wysiękiem. Pianki skutecznie chłoną wydzielinę, chronią skórę wokół rany i zmniejszają ryzyko maceracji. Dostępne w wersjach przylepnych i nieprzylepnych.

• Biatain (z silikonem, z jonami srebra lub klasyczne).
• SUPRASORB P (również w wersji Sensitive Border dla skóry delikatnej).
• Aquacel Ag Foam (różne rozmiary, także anatomiczne na piętę czy kość krzyżową).

Opatrunki hydrowłókniste — na trudne rany z wysiękiem

Do ran głębokich, z dużą ilością wysięku i w stanach zakażenia. Pod wpływem wysięku tworzą żel, który wypełnia przestrzeń i wspomaga oczyszczanie rany.

Opatrunki alginianowe — do ran trudnych i nieregularnych

Świetnie sprawdzają się w ranach o nieregularnym kształcie, głębokich i z dużym wysiękiem. Dzięki zawartości alginianu i często jonów srebra działają przeciwbakteryjnie.

• Biatain Alginate Ag — różne rozmiary, w tym długie paski do wypełnienia przetok.
• Askina Calgitrol Paste — pasta alginianowa z jonami srebra do trudno dostępnych miejsc.

Preparaty do płukania i oczyszczania ran

Nieodzowne przed założeniem nowego opatrunku. Usuwają biofilm i resztki martwicze, ograniczają ryzyko zakażenia.

• Prontosan (różne objętości).
• Microdacyn — również w sprayu.

Kompresjoterapia — wspomaganie leczenia owrzodzeń żylnych

Poprawia krążenie i zmniejsza obrzęk w przypadku niewydolności żylnej.

• ROSIDAL TCS — system dwuwarstwowy.
• Opaska Varicex S z pastą cynkową.

Systemy podciśnieniowe — dla trudnych, przewlekłych ran

Przyspieszają gojenie ran głębokich i przewlekłych przez usunięcie nadmiaru wysięku i stymulację tkanki.

Jak dobierać preparaty na owrzodzenia podudzi?

Preparaty na owrzodzenia powinny być dobrane indywidualnie — zależnie od stanu rany, jej głębokości oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. W przypadku ran zakażonych warto stosować preparaty z dodatkiem srebra lub specjalistyczne preparaty odkażające. U pacjentów z przewlekłą niewydolnością żylną kluczowe będzie też wspomaganie gojenia przez poprawę ucisku i zastosowanie odciążeniowego opatrunku hydrokoloidowego. Pamiętajmy, że w przypadku owrzodzeń nóg każdy szczegół ma znaczenie — od kształtu opatrunku po jego zdolność do odprowadzania wysięku.

Czym różni się opatrunek specjalistyczny od standardowego?

Opatrunki specjalistyczne to szeroka gama produktów celowanych, stosowanych wg wskazań. Dobiera je specjalista wg efektu leczniczego jaki zamierza osiągnąć. Często różne opatrunki używane są do leczenia ran przewlekłych i trudno gojących się ran, takich jak owrzodzenia odleżynowe czy stopy cukrzycowej. 

Jak prawidłowo zmieniać opatrunek na owrzodzenia?

Przed każdą zmianą opatrunku należy dokładnie oczyścić ranę — można użyć do tego np. preparatu Prontosan. Następnie dobieramy opatrunek przeznaczony do leczenia ran (np. hydrokoloidowy lub żelujący), który nie będzie przywierać do rany. Opatrunek należy zmieniać w zależności od stopnia wysięku i stanu rany — czasem codziennie, czasem co kilka dni. Ważne jest też prawidłowe założenie bandaża uciskowego, który zmniejszy ciśnienie w żyłach i poprawi krążenie.

Jak wspomóc proces gojenia owrzodzeń podudzi?

Podstawą jest kompleksowe podejście — dobór odpowiednich opatrunków, kontrola wysięku, stosowanie ucisku, a także poprawa ogólnego stanu zdrowia pacjenta (np. kontrola cukrzycy). Stosowanie opatrunków, które przyspieszają gojenie się owrzodzeń, pozwala skrócić czas leczenia i zmniejszyć ryzyko powikłań. Warto również zwrócić uwagę na odpowiednie odciążenie rany i stosowanie preparatów wspomagających, takich jak specjalistyczne preparaty od Hartmann Polska czy opatrunki wysokochłonne.

 

Bibliografia:

https://www.czytelniamedyczna.pl/443%2Cowrzodzenia-podudzi.html

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10588327/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK567802/

https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1358863X14568677

https://www.mdpi.com/2077-0383/10/1/29